رضا رفیعی راد: اصلی ترین عوامل رشد بازار هنر، بوسیله ارتقاء علمی صورت خواهد گرفت

گفتگو با هنرمند و پژوهشگر برگزیده فراخوان دعای باران

"تا زمانی که اهمیت پژوهش و پژوهشگر در حوزه هنر درک نشود، نمی توانیم مشکلات را از پیش پا برداریم. در جهان معاصر، تولید اثر هنری که در تاریخ هنر بدرخشد، بدون پشتوانه پژوهشی غیر ممکن است." این را رضا رفیعی راد ، هنرمند و پژوهشگرِ برگزیده فراخوان دعای باران ضمن اشاره بر لزوم نگاه تخصصی تر در نشریات هنری ، میگوید.

وی در رابطه با اثر منتخب خود در فراخوان دعای باران توضیح می دهد این کار با توجه به دو عاملِ بحران کم آبی، "رشد سریع جمعیت و عطش توسعه" خلق شده است.

در ادامه خواننده گفتگوی خبرنگار گالری آنلاین با این هنرمند باشید.

رضا رفیعی راد، هنرمند متولد سال 1353 و دارای مدرک کارشناسی ارشد نقاشی است. وی هم اکنونبه عنوان استاد مدعو در دانشگاه گیلان مشغول تدریس است.

این هنرمند در گفتگو با خبرنگار گالری انلاین در رابطه با فعالیت های هنری خود توضیح میدهد:

زمینه مطالعاتی ام هنر مدرن و هنر مفهومی است. کتابی هم با عنوان جستارهایی درباره کانسپچوالیسم، منتشر کرده ام. همچنین دو مجموعه از آثارم در انگلستان منتشر شده است. اولی با شیوه عکاسی کانسپچوال با عنوان این است بدن من، با مقدمه دکتر مایکل سندرز، و دومین مجموعه آثارم با عنوان دلدادگان مدارچاپی با شیوه شخصی ام PCB Miniature Art انجام گرفته است.

این مجموعه، با الهام از «فراقنامه های ادبی» ادبیات خودمان در قالب هنر معاصر به وجود آمده است. همچنین آثارم تاکنون در دوسالانه نقاشی ایران، دوسالانه نقاشی مولداوی، دو سالانه دانشگاه دومنیکن، دوسالانه دانشگاه نویساد و سه سالانه لاتی فنلاند و موزه هنرهای معاصر پورتوریکو و چند دوسالانه و سالانه دیگر داخلی و خارجی پذیرفته شده و به نمایش در آمده و در داخل و خارج از ایران نیز بیش از پانزده نمایشگاه در گالری های سیحون،The Untitled Spaceدر نیویورک، box Heart در پنیسلوانیا و UC Blue ash در سینسیناتی و ... داشته ام. در طول فعالیت هایم سعی کردم آثارم همنوا با پژوهش های مربوط به حوزه هنر ایجاد شوند. مقالاتی را نیز ارائه دادم که به صورت سخنرانی یا پوستر در نشریات و کنفرانس های دانشگاهی مورد پذیرش قرار گرفته اند.

رفیعی راد در مورد دوره های کاری و مفاهیم آثار خود، بیان کرد:

ممکن است بتوانم دو دوره کلی را مشخص کنم . دوره اول سعی کردم که چکیده نگاری و انتزاع به روش قدما را در آثارم که با مصالح مدرن بوجود می آمدند بگنجانم. نقشمایه هایی مثل اسب و دیو، هم در کارم وجود داشت. همچنین کلاژ کاشی‌گونه مقواهای رنگ شده بر روی بوم، می توانست فضای معماری ایرانی را تداعی کند. احراز کیفیت ایرانی به لحاظ بصری دغدغه اصلی در کارهای من بوده است.

اسبها تا ابد می دوند، 100* 120 سانتیمتر، گالری Box Heart آمریکا، 2015

در دوره دوم به هنر مفهومی گرایش بیشتری پیدا کردم. هنر مفهومی از زبان اختصاصی هنر فاصله می گیرد و دغدغه ها دیگر نگرش درونی به هنر نیست. یک انسان زدایی و نگاه درونی به هنر در فرمالیسم وجود داشت که با روحیات من سازگار نبود. از طرف دیگر علاقه نداشتم که صرفا به شبیه سازی و کپی کردن از هنرمندان غربی بپردازم بنابراین سعی کردم که باز هم به منابع داخلی کشور خودمان پناه ببرم.

وی در ادامه افزود:

بعضی از این آثارم در این گروه، به طور منفرد در گالری های باکس هارت، سیحون، وارگاس و دوسالانه دومنیکن نمایش داده شده اند. که مربوط به حدود سه سال گذشته است.

رفیعی راد درمورد آثاری که در حوزه هنرهای مفهومی خلق کرده توضیح داد:

آثاری در حوزه هنرمفهومی انجام دادم که توجه به ریشه های فرهنگی داخلی داشته اند. برخی از این آثار در گالری هایی در نیویورک و سینسیناتی به نمایش درآمده اند. در برخی جشنواره های ایرانی هم کارهای مفهومی ام به نمایش در آمده اند.

زندگی ات را زندگی کن، سه لته، 50*70 سانتیمتر، هشتمین جشنواره فجر، 1394

بدون عنوان، دو لته، 100*100 سانتیمتر، نهمین جشنواره فجر، 1395

مثلا در اثری با عنوان زندگی ات را زندگی کن، گزها را که مصالح غیر هنری اما ایرانی بودند را در کنار هم گذاشتم و از مخاطب پرسیدم آیا این یک اثر فرمالیستی نیست؟ آیا این رنگها و فرمهایی که در ساختار گزها وجود دارد، زیبا نیست وآیا این زیبایی شناسی اتفاقی است؟ سازندگان این گزها، از کیفیت بصری، و حس زیباشناسانه بی بهره بوده اند؟ قطعا جواب خیر است. در بیانیه این اثر شرح دادم که ایرانیان، با ذوق فراوانی که داشتند، زیبایی را مکتوب نمی کردند. آنها زیبایی را به چیزی درباره زیبایی تنزل نمی دادند. آنها زندگی را زندگی کرده اند و حقیقت را به چیزی درباره حقیقت تنزل نداده اند و بنابراین کتابهایی نظیر نوشته های ایتن و کاندینسکی درباره زیبایی فرم و رنگ در هنر ایران نمی توان یافت. در اثر دیگر هم، سنگ پاها را در دو لت قرار دادم که در واقع، مفهوم کنایه آمیز سنگ پا را از ساحت ادبیات به ساحت هنر تغییر دادم. و در لت دوم با رنگ کردن و اکلیل زدن به سنگ پا ها، خواستم مفهوم لت اول را به زمان حال خودمان بیاورم که در واقع نقدی بود بر زراندود کردن و رنگارنگ شدن دنیای اطراف ما، با همان ذات و ریشه ای که در لت اول وجود داشت.

این هنرمند در مورد راهکار در مواجه با گره هایی که در مسیر کاری وجود دارد، بیان کرد:

طبیعی است که در همه کارها، گره هایی هم وجود دارد که برخی از آنها قابل حل و برخی لاینحل باقی می مانند. اما مهمترین گره های لاینحل بر می گردد به دشواری دسترسی به منابع نقاشی ایرانی که گرابر به آن جنبه خفی اطلاق می کند. به نظر من برای نجات هنر ایرانی و جلوگیری از مصرف گرایی در هنر، باید این دسترسی تسهیل شود. کتابهای مصور به طور کامل تصویربرداری و در اختیار پژوهشگران و دانشجویان هنر و ادبیات قرار گیرد.

رفیعی راد در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در طول دوره های کاری خود تحت تاثیر هنرمند یا شخصیت خاصی بوده است یا خیر؟ گفت:

سعی نمی کنم به این نوابغ با این دید نگاه کنم. بلکه، هر جا که آثارشان شگفت زده ام کرده و به آگاهی ام در جهان افزوده، تحسینشان می کنم. دیدگاه من این است که هر کسی، پنجره ای را به جهان می گشاید که بخشی از حقیقت را بیان می کند نه همه اش را.

این استاد دانشگاه ضمن اشاره بر لزومنگاه تخصصی تر در نشریات هنری، در رابطه با نیاز های جامعه هنرهای تجسمی توضیح داد:

در کشور ما نشریات تخصصی تجسمی وجود دارند که البته کارهای قابل تقدیری انجام داده اند. به عنوان یک پیشنهاد، من فکر می کنم باید نشریات هنری، تخصصی تر به مسائل نگاه کنند. برخی متنهای غیر تخصصی در نشریات ما باید حذف شوند. هنرمندان تجسمی زیادی در حال کار و نمایش آثار هستند. گاهی هم آثار بدیعی انجام می دهند. نقدها باید باید بدون توجه به گمنامی یا نام آوری هنرمندان انجام شود. تمرکز ناقد باید به اثر هنری باشد نه مسائل دیگری که ارتباطی به هنر ندارند. نشریات باید بیشترجستجوگر باشند. باید به دنبال آثار هنری بدیعی که توسط هر هنرمندی چه معروف یا گمنام انجام شده و مسیرهای خاصی از تاریخ هنر را می گشایند رفته و روی آنها بحث کنند. ممکن است در همین جستجوها، مسیرهای جدیدی برای هنر کشور ما گشوده شود. همچنین فکر می کنم که تا زمانی که اهمیت پژوهش و پژوهشگر در حوزه هنر درک نشود، نمی توانیم مشکلات را از پیش پا برداریم. در جهان معاصر، تولید اثر هنری که در تاریخ هنر بدرخشد، بدون پشتوانه پژوهشی غیر ممکن است.

وی در خصوص وضعیت اقتصاد هنر توضیح داد:

از پژوهشهایی که در این مورد انجام شده می توان نتیجه گرفت که در حوزه اقتصاد هنر موفقیت های چشمگیر حاصل نشده است. اگرچه علاقه مهمترین دلیل گرایشات هنری هست اما تاحدی می توان گفت که تاثیر این عدم موفقیت در حوزه آموزش، عدم تمایل نخبگان احتمالی به انتخاب رشته های هنری، به دلیل عدم اعتماد به امنیت شغلی آینده‌اشان، خواهد بود. اصلی ترین عوامل رشد بازار هنر، به نظر من بوسیله ارتقاء علمی صورت خواهد گرفت. اگر بیشتر آثار هنر معاصرمان تولیدات دست چندم از آثار تاریخ هنر دیگری باشد، طبیعتا نمی توان به آن ارزش مالی خاصی اختصاص داد. کسی که می خواهد بر روی نقاشی سرمایه گذاری کند، باید مطمئن باشد چیزی را که ابتیاع کرده، منحصر بفرد بوده و ارزش واقعی دارد.

در پایان رفیعی راد در مورد فراخوان دعی باران و مفهوم اثر منتخب وی در این رویداد بیان کرد:

در پایان از زحمات مسئولین محترم گالری آنلاین سپاسگزاری می کنم که در عرصه خبری و تحلیلی هنر کشور عزیزمان تلاش می کنند و درباره فراخوان دعای باران هم باید بگویم که آمارها نشان می دهند، کم آبی از جمله تهدیدات زیست محیطی است که در سالهای آینده کشور مان را بیشتر از امروز متاثر خواهد کرد. همایش های برگزار شده و برخی مقالات نشان می دهند که رشد سریع جمعیت و عطش توسعه از جمله عوامل ایجاد این بحران است. اثری که ارائه کردم، بیشتر به این دو عامل مربوط می شود. عطش توسعه و از طرف دیگر رشد سریع جمعیت، ارتباط مستقیمی با افزایش روز افزون زباله های پلاستیکی غیر قابل برگشت، دارد. این زباله ها هم اکنون چهل درصد سطح آب دریاها و اقیانوسها را اشغال کرده است. و با دیدن این آمارها، ممکن است از خود بپرسیم که در آینده، صید جانوران دریایی که از مهمترین منایع غذایی بشر است، چگونه صورت خواهد گرفت.


logo-samandehi