گزارش تصویری موزه آرمیتاژ روسیه (بخش سوم)
موزه ارمیتاژ، آرمیتاژ یا هِرمیتاژ واقع در سن پترزبورگ روسیه، با ۳ میلیون اثر هنری (که البته همه بهطور همزمان نمایش داده نمیشوند)، یکی از بزرگترین موزههای جهان و از قدیمیترین نگارخانههای هنری و موزههای تاریخ و فرهنگ بشری در جهان است.
فراز و نشیبهای قرن بیستم
در طی انقلاب روسیه در سال ۱۹۱۷، موزه سلطنتی آرمیتاژ جزو اموال خصوصی اعلام شد. پس از ملی شدن مجموعههای هنری عمومی ملی، دامنه آثار موجود در موزه وسعت بیشتری یافت. به خصوص ورود هنر مدرن از کلکسیونهایی چون مجموعه هنری سرگئی شکوکین و ایوان موروزوف بسیار جالب توجه بود. از جمله آثار اضافه شده به موزه میتوان از اکثر آثار سالهای اخیر گوگن، ۴۰ اثر سبک کوبیسم پابلو پیکاسو و آثاری مشهور از بزرگان هنر مدرن مانند تابلو «رقص» اثر ماتیس و «کافه شبانه» اثر ون گوگ اشاره کرد.
حکومت شوروی توجه چندانی به نگهداری از هنر «منحط طبقه بورژواً نداشت. به دستور ژوزف استالین تعدادی از با ارزشترین آثار موجود در موزه آرمیتاژ در خارج از کشور به فروش رسید. از جمله این آثار میتوان شاهکارهای بی رقیبی چون «آلبا مدوناً اثر رافائل،» ونوس در مقابل آینه «اثر تیشین و «بشارت» اثر ون ایک را نام برد.
بسیاری از این آثار که توسط اندرو ملون تهیه شد، اکنون هسته مرکزی گالری هنر ملی در واشینگتن را تشکیل دادهاست. از دیگر موارد از دست رفته موزه که البته موارد مشابه آنها یافت میشود میتوان به هزاران اثر هنری که از موزه ارمیتاژ خارج شده و به موزه پوشکین در مسکو و موزههای دیگری در سراسر اتحاد شوروی فرستاده شد اشاره کرد. تعدادی از کلکسیونهای موزه نیز در طی محاصره لنینگراد در جنگ جهانی دوم، هنگامی که ساختمان موزه به عنوان پناهگاه در مقابل حمله هوایی استفاده شد، قربانی بمباران شد.
این دوره غمانگیز در تاریخ موزه آرمیتاژ در سال ۱۹۴۵ به پایان رسید. در این زمان دولت کوشش میکرد با انتقال دادن تعدادی از آثار هنری به موزه که در طی جنگ جهانی دوم توسط ارتش سرخ از آلمان تصرف شده بود، خسارات وارده را جبران کند. گرانقیمتترین بخش این غنیمت جنگی نقاشیهای هنرمندان امپرسیونیست بود که از مجموعههای خصوصی طبقه ممتاز آلمان به دست آمده بود.
این نقاشیها تا سال ۱۹۹۵ که موزه آنها را در معرض دید عموم قرار داد، گمشده تلقی میشدند. به گفته دولت روسیه این آثار تنها میتوانند بخش کوچکی از خسارات جبرانناپذیری که تهاجم آلمان به میراث فرهنگی روسیه وارد کردهاند- از جمله تخریب کامل کاخها و باغهای پترهوف و تزارسکو سلو را جبران کند. از طرفی دولت روسیه قانونی را تصویب کرد که به موجب آن بازگرداندن این آثار به صاحبان قبلی آن ممنوع اعلام شدهاست زیرا این افراد به خاطر تأمین هزینه رژیم نازی گناهکار شناخته شدهاند.
ورود به قرن ۲۱
در سالهای اخیر، آرمیتاژ بیش از پیش توسعه یافته و عمارت ستاد فرماندهی را نیز دربر گرفتهاست و به انجام پروژههای بزرگی در خارج از کشور نیز پرداختهاست که موزه آرمیتاژ گوگنهایم در لاس وگاس، اتاقهای آرمیتاژ در خانه سامرست در لندن و آرمیتاژ آمستردام در هلند از آن جملهاند.
مقامات موزه در ماه ژوئیه سال ۲۰۰۶ اعلام کردند که ۲۲۱ فقره آثار کوچک مانند جواهرات، شمایلهای ارتودوکس، ظروف نقره و اشیائی با میناکاری فراوان از موزه به سرقت رفتهاست. ارزش این اشیاء که تاکنون یافته نشدهاند، ۵۴۳ هزار دلار برآورد شدهاست.