پاورچین پاورچین در دنیای عروسک‌ها
داستانی که «گلین‌خانم» آذربایجانی را متاثر از رسم و رسوم زادگاهش با زبان بسته می‌آفریند یا عروسک‌های طلب باران را در سرزمینی که دو سوم دامن آن را کویرها گرفته‌اند و یا...
اما گذشته از جنبه‌های بازیچه‌ای و نمایشی بودن عروسک‌ها، این میراث غیر ملموس برای هر ملت هوشیاری حایز اهمیت است؛ آن‌چنان که بسیاری از آنها می‌توانند در صورت حمایت مالی و فرهنگی، به‌عنوان یکی از تولیدات منحصر به فرد ایرانی در جشنواره‌های بین‌المللی قد علم کنند و تحفه‌ای باشند برای پیش‌کش به آنان که ایران را تفرجگاه خود کرده‌اند. عروسک‌ها با همان ساختار سنتی و دیرین خود می‌توانند به‌عنوان نماد اقوام ایرانی در فرودگاه‌های بین‌المللی که مهمترین درگاه ورودی و خروجی ما به جهان محسوب می‌شود، جلوه‌گری کنند و فرهنگ نهفته در درون خود را با زبانی کودکانه نجوا کنند.
به گزارش ایسنا، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شاید برمبنای همین حساسیت‌ها در نخستین جشنواره اسباب‌بازی خود، اتاق ویژه‌ای را به عروسک‌های اقوام مختلف ایرانی اختصاص داد؛ اتاقی با عروسک‌هایی از جنس مردم ایران‌زمین.
سارا گلین
آذربایجانی‌ها قهرمانان زیادی دارند؛ بابک ، ستارخان، کوراوغلی و... که هر کدام سمبل شجاعت و دلیری هستند. سارا در آذربایجان سمبل ظلم‌ستیزی ست. سارا در منطقه‌ای از ارسباران به دنیا آمد؛ در خانواده‌ای ایلاتی و عشایری و دنیا آمدنش مساوی بود با از دست دادن مادرش. پس سارا شد تمام دنیای پدر... و بعد از مدتی که زیبایی ظاهر و باطنش صدچندان شد، به دل‌خوشی طایفه و تبار خود تبدیل شد ...
گلین‌بالا
یکی از عروسک‌های محلی استان اردبیل "گلین‌بالا" است. گلین به معنای عروس و بالا به معنای کوچک است که در کل، همان عروسک را شامل می‌شود که دست‌های مادربزرگ‌ها با تاروپود این عروسک‌ها آشنا هستند. آنها برای دختران و نوه‌های خود با استفاده از وسایلی ساده و ابتدایی چون دکمه، چوب و پارچه‌های رنگی، گلین‌بالا درست می‌کردند که نوعی سرگرمی برای خودشان و دخترانشان باشد؛ تا تجربیات زندگی خود را با این روش برای آنها آموزش دهند. شعرهایی که دختران در حین بازی با گلین‌بالا استفاده می‌کردند، بسیار است ...
عروسک بوئی گلین کر
یکی از عروسک‌های دست‌ساز کرمانشاه است که نقش بازیچه را در زندگی کودکان ایفا می‌کرد. یکی از هنرهای دستی کرمانشاه، گلیم‌بافی است و زنان بیشتر وقت خود را گلیم‌بافی می‌کنند. مادران برای تشویق دخترانشان عروسکی به‌عنوان گلیم‌باف می‌سازند تا ضمن بازی به این هنر علاقه‌مند شوند. به تعبیر دیگر، عروسک گلیم‌باف واسطی بین دنیای کودکی و بزرگی دختران کرمانشاهی است.
نگار و عزیز
عروسک عزیز و نگار استان البرز برگرفته از افسانه‌ی محلی است. عزیز جوانی از روستای اردکان طالقان است که عاشق نگار می‌شود اما مادر نگار او را به عقد پسرخاله‌اش در الموت درمی‌آورد و...
آدی و بودی
این عروسک‌ها، عروسک‌های آذربایجان شرقی هستند. آدی و بودی حکایت زن و مردی است که می‌خواهند به دیدن دخترشان بروند اما نه دست خالی. پا می‌شوند، توتک می‌پزند و شب چله‌ی زمستان وقتی که مهتاب بود، راه می‌افتند و... از ویژگی‌های این داستان، زبان روایی کودک‌پسند آن است که با واژگان نام‌آشنای «یکی بود، یکی نبود» همراه است.
فاطو
در زمان گذشته که مادرها با دستان هنرمندشان از الیاف درخت خرما بادبزن، کلاه، در سبو، حصیر و... می‌بافتند، کودکان نیز در کنار مادرها می‌نشستند و با دستان کوچکشان برای خود چیزهای زیبایی خلق می‌کردند، به آنها شخصیت‌های مختلفی می‌دادند و در بازی‌های خود از آنها استفاده می‌کردند. نظیر عروسک فاطو یزد یا عروسک‌های «الیل- بلیل – کمچه لیز» که عروسک‌های دست‌ساز همان شنگول و منگول و حبه انگور قصه‌های امروز است. وسایل ساخت آنها نیز الیاف درخت خرما است که با هنرمندی به هم بافته شده و چنین عروسک‌های زیبایی را خلق کرده است.
 |
منبع : ایسنا