تالین پایتخت استونی، با چهار صد هزار نفر جمعیت، شهرتش را مدیون دسترسی جمعی به ارتباطات الکترونیک است. اما زیرساخت‌های شهری و بزرگراه‌های درون‌شهری این شهر که قدمتی ۸۰۰ سال دارد، کهنه شده است و نیاز به بازاندیشی دارد. سروصدای زیاد، ساختمان‌های بتونی متعدد و خودروهای فراوان، چالش‌های پیش روی برنامه‌ریزی شهری مدرن در تالین است.

سومین دوسالانه معماری در تالین با موضوع شهرهای خودران از روز چهارم سپتامبر کار خود را با موضوع شهرهای خودران آغاز کرده است. پرسش اصلی مطرح در این دوسالانه این است: مراکز شهرها در آینده باید چگونه باشد؟

از نظر مارتن کواتس معمار و برنامه‌ریز شهری و مسئول اصلی برگزاری نمایشگاه‌ها آینده باید تداوم پذیر باشد. وی می‌گوید: "خودروی بدون راننده در شهرها به معنی این است که تعداد خودروها باید یک‌دهم تعداد فعلی شود. در این صورت، خواهیم توانست از فضایی که امروز توسط ماشین‌ها (خودروها) در شهر اشغال می‌شود طور دیگری استفاده کنیم. بعد باید بیاندیشیدیم که با این فضا چه باید بکنیم. معماران و طراحان فضاهای سبز باید دست‌به‌کار شوند و برای خلاقیت نیاز به ابزارهای جدید خواهند داشت."

نمایشگاه "بدن و ساختمان"(Body Building) بخشی از دوسالانه معماری در تالین است که در موزه معماری استونی برگزار می‌شود. ده معمار شرکت‌کننده در این نمایشگاه، پیش نمونه‌ها و فناوری‌های جدیدی را به نمایش گذاشته‌اند. بیننده در این غرفه‌ها با مفهومی آشنا می‌شود که شاید آینده معماری، طراحی فضا، ساختمان و اشیاء معمولی باشد.

سی‌ام توکسام یکی از مسئولان نمایشگاه "بدن و ساختمان" می‌گوید: "بدن و ساختمان در واقع دو وضعیت متضاد را می‌نمایاند. “ساختمان” چیزی است مرتب و منظم که دیوار دارد و با بتون و شیشه ساخته شده است. در حالیکه بدن چیزی است که اندام دارد و خودش را نظام می‌دهد و تطبیق‌پذیر است. یعنی یک سیستم کامل است."

شیله پیلاک، دیگر برگزار کننده نمایشگاه "بدن و ساختمان" هم به خبرنگار یورونیوز می‌گوید: "ما در عمل می‌خواهیم این کار را در فضا هم تکرار کنیم و اشیا را طوری مرتب کنیم که بیننده از یک سویِ این دو وضعیت متضاد، به‌سوی دیگر آن برود."

یکی از نمونه‌های مفهوم حرکت بین وضعیت سخت و صلب و سیستم اندامواره در کارگروه پژوهشی موسوم کُکوگویا دیده می‌شود. این گروه دو آزمایشگاه در ملبورن و لندن دارد.

رول‌اند اسنوکس، معمار و یکی از دو مدیر این گروه پژوهشی می‌پذیرد که اثرش برخی از خصوصیات مجسمه‌سازی را دارد اما می‌افزاید که از نظر خودش این کار یک پیش نمونه معماری می‌بیند.

وی می‌افزاید: "بخش بزرگ کار ما طراحی الگوریتم است. ایده این است که به‌جای این‌که مستقیماً برای ساختمان یا قطعه‌ای که باید معماری شود، شروع به طراحی یا مدل‌سازی کنیم، شرایط مربوط به بنیان کار و زیربنا را بررسی می‌کنیم. مثلاً خیلی از الگوریتم‌هایی که به کار می‌بریم از شکل‌گیری دسته‌ها و گله‌های حیوانات یا پرنده‌ها و نحوه کارکرد آن‌ها سرچشمه می‌گیرد. از برهم کنش بین این تصمیم‌گیری‌های متعدد، رفتارهای پیچیده‌ای حاصل می‌شود. می‌خواهیم درباره‌ی معماری هم همین‌طور فکر کنیم."
"دنیای بدون معمار" نام پروژه‌ای از نوع واقعیت مجازی است که به کاربر امکان می‌دهد خودش خانه‌ی ساده‌ای در محله‌ای واقعی بسازد و خصوصیت‌های خانه را به‌دلخواه تعیین کند و در آخر با چاپگر سه‌بعدی ماکتش را درست کند. این پروژه از طرف لیتوانی در دوسالانه معماری در تالین شرکت دارد.

در صد سال گذشته تقاطع “ویرو” (Viru) در مرکز تالین چندین بار تخریب و بازسازی شده است. این تقاطع امسال موضوع مسابقه بخش آینده‌نگری دوسالانه بود. موضوع این مسابقه این بود که خودروهای بدون راننده چگونه چشم‌انداز شهر و فضاهای عمومی را تغییر خواهند داد.

۲۳ شرکت‌کننده از ۱۴ کشور در این مسابقه با هم رقابت کردند. "نقل و انتقال بهینه‌شده شهری"، اثر مشترک کلمنت لوبنس و فردریک باشلار، از کشور دانمارک برنده جایزه اول ۴۰۰۰ یورویی این رقابت شد و دو پروژه دیگر از استونی در رتبه‌های بعد قرار گرفتند.

اوت آلور، یکی از برگزارکنندگان مسابقه آینده‌نگری به خبرنگار یورونیوز می‌گوید: "برندگان از دانمارک و فرانسه، درگیر حل مشکلاتی هستند که به ساختمان‌های اطراف این محوطه [میدان ویرو]، و خودروها و مردمی که در میدان هستند مربوط می‌شود. آن‌ها کاری را آغاز کرده‌اند که برای تالین کاملاً تازگی دارد."

دغدغه برگزارکنندگان رویدادها، نمایشگاه و سمپوزیوم‌های سومین دوسالانه تالین این است که تحولات بزرگ در فناوری چه تأثیری بر نحوه زندگی و بر کل محیط زیست خواهد داشت.

دوسالانه معماری تالین تا ۱۴ اکتبر ۲۰۱۵ ادامه دارد.

منبع: یورونیوز